Evcil dostlarımızla soframızı paylaşmak çoğu zaman bize mutluluk verir. Ancak bazı gıdalar, özellikle de soğan ve soğan türevleri (sarı, kırmızı, beyaz soğan, arpacık, hatta pırasa ve sarımsak), onlar için ciddi bir zehir etkisi yaratabilir. Kedi ve köpeklerde soğan zehirlenmesi, sanıldığından çok daha yaygın ve tehlikeli bir durumdur.
Soğan Neden Zehirlidir?
Soğanın içinde bulunan “disülfid” ve “tiosülfat” adlı bileşikler, insanlar için zararsız olsa da, kedi ve köpeklerin kırmızı kan hücrelerini (eritrositleri) parçalayarak hemolitik anemi denilen ciddi bir tabloya yol açar.
Bu durumda kanın oksijen taşıma kapasitesi azalır ve hayvanın dokuları oksijensiz kalmaya başlar.
Soğanın zararlı bileşenleri:
-
N-propyl disulfide
-
Thiosulfate
-
Allyl propyl disulfide
Bu bileşikler ısıya dayanıklıdır, yani pişmiş, kavrulmuş ya da kızartılmış soğan da aynı derecede zehirlidir.
Ne Kadar Soğan Tehlikelidir?
Zehirlenme dozu, hayvanın türüne ve kilosuna göre değişir. Ancak genel olarak:
-
Köpeklerde: 1 kg vücut ağırlığı başına 15–30 gram soğan tüketimi zehirlenmeye yol açabilir.
-
Kedilerde: Kediler köpeklere göre çok daha hassastır; çok daha küçük miktarlarda bile toksisite görülebilir.
Örneğin 10 kg’lık bir köpek sadece yarım küçük soğan yediğinde bile etkilenebilir.
Belirtiler Nelerdir?
Soğan zehirlenmesi genellikle birkaç saat ile birkaç gün arasında kendini gösterir. Belirtiler bazen gecikmeli olabilir, bu yüzden fark etmek zorlaşabilir.
Erken belirtiler:
-
Kusma
-
İshal
-
Halsizlik
-
Karın ağrısı
-
İştahsızlık
-
Ağız kokusu (soğan kokusu)
İlerleyen vakalarda:
-
Diş etlerinde solgunluk veya sararma
-
Hızlı kalp atışı
-
Nefes darlığı
-
İdrarın koyu kırmızı veya kahverengi renge dönmesi
-
Bayılma veya çökme
Teşhis ve Tedavi
Veteriner hekim, anamnez (ne yediğini öğrenme) ve kan tahlili ile tanı koyar.
Kan testinde genellikle “Heinz cisimcikleri” adı verilen yapılar görülür, bu da hemolitik anemiyi doğrular.
Tedavi aşamaları:
-
Mide yıkama veya kusturma: Eğer alım üzerinden kısa süre geçtiyse.
-
Aktif kömür uygulaması: Zehrin emilimini azaltmak için.
-
Sıvı tedavisi (serum): Böbrekleri korumak ve toksinleri atmak için.
-
Kan nakli: Ciddi anemi gelişmişse.
-
Destek tedaviler: B12 vitamini, antioksidanlar ve oksijen desteği gerekebilir.
Tedavi ne kadar erken başlarsa, hayatta kalma şansı o kadar artar.
Önleme: En Güvenli Yöntem
Evcil dostunuzu korumanın en iyi yolu soğanı tamamen yasaklamaktır.
Aşağıdaki gıdalar da soğan kadar tehlikelidir:
-
Sarımsak
-
Pırasa
-
Frenk soğanı (chives)
-
Soğan tozu içeren hazır çorbalar, köfte harçları, soslar
Yemeklerin içine az miktarda soğan koyduysanız bile, o yemeği kedi veya köpeğinizle paylaşmayın.
Sahipler İçin Küçük Hatırlatma
Evcil hayvanınızı sevmenin en güzel yolu, ona güvenli bir ortam sağlamaktır.
Bazen “bir lokma bir şey olmaz” dediğimiz şeyler, onların hayatını riske atabilir.
Eğer dostunuz yanlışlıkla soğan tükettikten sonra en ufak bir belirti gösteriyorsa, vakit kaybetmeden veteriner hekime başvurun.
Unutmayın, erken müdahale hayat kurtarır.
Henüz Yorum Yok