Feline Aortic Thromboembolism (FATE), özellikle kardiyak sorunları olan kedilerde görülen ciddi bir klinik durumdur. Bu hastalık, aort arterinde oluşan bir kan pıhtısının (tromboz) genellikle arka bacaklara kan akışını kesmesi sonucu gelişir ve akut arka bacak felcine (paralizi) neden olur. FATE, kediler için son derece acil bir durumdur ve hem veteriner hekimler hem de kedi sahipleri için hızlı müdahale gerektirir.
FATE’in Gelişim Mekanizması
FATE, genellikle altta yatan kardiyomiyopati gibi bir kalp hastalığından kaynaklanır.
- Kalpte pıhtı oluşumu: Sol atriyumda, kanın düzgün akamaması durumunda pıhtı oluşabilir. Bu genellikle hipertrofik kardiyomiyopati (HCM) gibi kalp kası bozukluklarıyla ilişkilidir.
- Tromboembolizm: Pıhtı sol atriyumdan koparak aort aracılığıyla kan dolaşımına katılır. En yaygın hedef, kedilerin arka bacaklarına kan taşıyan aortik trifürkasyon bölgesidir. Bu bölgeye ulaşan pıhtı, kan akışını keserek felce neden olur.
Belirtiler
FATE, genellikle ani ve dramatik bir şekilde ortaya çıkar.
- Ani arka bacak felci: Kedinin arka bacaklarında hareket kaybı olur; bacaklar soğuk ve serttir.
- Şiddetli ağrı: Etkilenen kediler ağrı nedeniyle genellikle miyavlar veya sessiz bir şekilde huzursuzdur.
- Bacaklarda soluk veya mavi renk: Pıhtı nedeniyle kan dolaşımı kesildiğinden, arka bacaklarda solukluk veya siyanoz gözlemlenir.
- Hızlı nefes alıp verme: Altta yatan kalp rahatsızlıkları nefes darlığına neden olabilir.
- Yavaş veya hiç alınamayan nabız: Arka bacaklarda femoral nabız zayıflar veya tamamen kaybolur.
Tanı Yöntemleri
Veteriner hekimler, FATE tanısı koyarken genellikle şu yöntemleri kullanır:
- Fiziksel Muayene: Bacakların soğukluğu, femoral nabzın alınamaması ve ağrı varlığı tanıya yardımcıdır.
- Kan Tahlilleri:
- Laktat ve kreatin kinaz (CK) seviyelerinin yüksekliği kas hasarını gösterebilir.
- Görüntüleme Teknikleri:
- Ekokardiyografi: Altta yatan kalp hastalıklarını saptamak için kullanılır.
- Doppler Ultrason: Kan akışının kesildiği noktaları belirler.
- Elektrokardiyografi (EKG): Kalpteki ritim bozukluklarını incelemek için kullanılır.
Tedavi
FATE’nin tedavisi zorludur ve multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Tedavi, pıhtının çözülmesine ve semptomların hafifletilmesine odaklanır.
- Ağrı Yönetimi: Opioidler gibi güçlü ağrı kesiciler kullanılır.
- Kan Dolaşımını Düzenleme:
- Antikoagülanlar: Heparin gibi ilaçlar pıhtının büyümesini engeller.
- Trombolitikler: Alteplaz gibi ilaçlar, pıhtının çözülmesine yardımcı olabilir, ancak risklidir.
- Destek Tedavisi:
- Sıvı tedavisi ve oksijen desteği sağlanır.
- Cerrahi Müdahale: Nadir durumlarda pıhtının fiziksel olarak çıkarılması gerekebilir.
Prognoz
FATE, yüksek mortalite oranına sahip ciddi bir durumdur. Prognoz; altta yatan kalp hastalığının ciddiyetine, pıhtının büyüklüğüne ve tedaviye verilen yanıta bağlıdır.
- Kısa vadeli sonuçlar: Erken tedavi, ağrının azaltılması ve dolaşımın yeniden sağlanması şansını artırabilir.
- Uzun vadeli bakım: Kalp hastalıkları için sürekli ilaç kullanımı ve düzenli veteriner kontrolleri gerekir.
FATE’nin Önlenmesi
FATE, genellikle altta yatan kardiyomiyopatilerden kaynaklandığı için önlemeye yönelik stratejiler, bu hastalıkların kontrolüne dayanır:
- Düzenli Kontroller: Özellikle risk altındaki kediler için ekokardiyografi gibi tanı araçlarıyla erken teşhis yapılabilir.
- Koruyucu İlaçlar: Aspirin veya klopidogrel gibi antikoagülanlar, tromboz oluşumunu engelleyebilir.
- Kalp Sağlığı Yönetimi: Altta yatan kalp hastalıklarının tedavisi, FATE riskini azaltır.
Feline Aortic Thromboembolism (FATE), kedilerde acil müdahale gerektiren ölümcül bir durumdur. Erken tanı ve doğru tedavi, kedilerin yaşam kalitesini artırabilir ve olası komplikasyonları önleyebilir. Kedi sahipleri, altta yatan kalp hastalıklarını erken teşhis ettirmek ve düzenli veteriner kontrollerini ihmal etmemek için dikkatli olmalıdır.
Henüz Yorum Yok