Kedi ve Köpeklerde Kısırlaştırma Operasyonu

Kısırlaştırma operasyonu genel anestezi altında yapılmakta olup erkeklerde testosteron kaynağı olan testislerin, dişilerde östrojen kaynağı olan yumurtalık (ovarium) ve rahmin (uterus) total olarak operatör hekim tarafından alınması işlemidir.

Ülkemizde kısırlaştırma operasyonlarının cinsel olgunluğa erişildiği zaman yapılması tavsiye edilir. Yurtdışındaki çalışmalar ve literatürler cinsel olgunluğa erişilmeden yapılan operasyonların, operasyon sırasında oluşabilecek komplikasyonları ve sonrasındaki riskleri azalttığını bildirmektedir. Gelişme dönemindeyken yapılan kısırlaştırma operasyonları eşeysel hormonları aradan çekerek büyüme hormonlarına daha fazla fırsat tanırlar. Erken kısırlaştırılan kedilerin fiziksel olarak daha fazla geliştikleri açıkça görülmektedir.

Operasyon için doğru zamanın belirlenmesi sonrasında Veteriner Hekiminiz dostunuzun sağlık durumunu, operasyon için uygunluğunu bilmek zorundadır. Bu nedenle operasyon öncesi muayene çok önemlidir. Genel bir dış muayeneden sonra kan alınarak yapılan Hemogram ve Biyokimyasal Kan Analizleri dostumuzun operasyona uygunluk durumunu, kullanılacak anestezi türünü ve miktarını belirler.

Özellikle yaşlı dostlarımız için Hemogram, Biyokimyasal Kan Analizleri çok büyük önem taşır ve dostumuzun genel durumuyla ilgili bilgileri Veteriner Hekiminize ve dolayısıyla sizlere sunar. Bu sayede Check-up prosedürlerinin bir kısmı da yapılmış olur.

Veteriner Hekiminiz tarafından zamanı ve sağlık durumu uygun görülen dostunuzun operasyon tarihi belirlenir. Bu dönemde genel olarak hasta sahiplerinin psikolojilerine baktığımızda çok stresli bir tablo önümüze çıkar. Bilmenizi isteriz ki bu stresli tablo dostunuz üzerinde de aynı etkiyi oluşturacaktır ve psikolojik desteğinizi kıracaktır. Daha rahat bir tablo oluşturabilmeniz için yapmanız gereken, vermiş olduğunuz karar sonrası yapılacak operasyon ve post operatif bakım hakkında Veteriner Hekiminizden gerekli bilgileri almaktır. Bu bilgiler sayesinde, doğru zamanda, doğru ve emin ellerde sağlık durumu uygun olan dostlarımız için risk faktörlerinin ne kadar düşük olduğunu görecek ve bu da operasyona bakış açınızı değiştirerek rahatlayacaksınız.

Her zaman pozitif psikoloji içinde olmanın ve pozitif düşünmenin avantajlarının da pozitif olması kaçınılmazdır.

Veteriner Hekiminiz anestezi ve operasyon sırasındaki risklerini bildiği için operasyon zamanına 10-12 saat kala su ve yiyeceğinin önünden kaldırılmasını isteyecektir. Bu isteği göz ardı etmeniz veya unutmanız dostumuzun anesteziye giriş sürecini etkileyebileceği gibi operasyon seyrini de zorlaştırabilir.

Operasyon öncesi hasta kabulü sırasında tekrar muayene edilen dostumuzun genel durumu son kez değerlendirildikten sonra uygunsa anestezi işlemleri başlatılır. Uygulanan anestezik maddeye, uygulanış şekline ve hastanın toleransına göre anesteziye giriş ve çıkış süreleri farklılıklar gösterir. Sedasyon sonrası sağlanan tam bir anesteziyle birlikte operasyon bölgesi tıraşlanarak hazır hale getirilir.

Genel anestezi altında ve steril koşullarda yapılan kısırlaştırma operasyonları, dostunuzun cinsiyetine ve hekiminizin operasyon tekniğine göre farklı olmaktadır:

Erkek kedi ve köpeklerde testosteron üreten testislerin basit bir ensizyonla alınması işlemi (Orsidectomi) kısa bir operasyon sürecini kapsar. Oldukça basit bir operasyon sonrası 1-2 gün ağrısı olan dostunuz bu süre içinde depresif olacaktır. Sonrasında ensizyon hattının da hızlı iyileşmesiyle birlikte normal hayatına dönecektir.

Dişi kedi ve köpeklerde östrojen kaynağı olan rahim ve yumurtalıkların total olarak alınması işlemi (Ovariohisterectomi) için karın duvarı bir veya birkaç dikişlik ensizyon hattıyla açılır. Operasyon kıyafeti, bandaj veya yakalıkla koruma altına alınan dikişler kısa sürede yara dudaklarının kaynamasını sağlar. Operasyon sonrası oluşan ağrılar birkaç gün içinde sonlanınca dostumuz normal hayatına devam eder.

Operasyon sonrası anestezi çıkış şekli ve süresi kullanılan anestezi türü, miktarı ve dostumuzun toleransına göre değişmektedir. Veteriner Hekim gözetiminde anesteziden çıktıktan sonra hastanın teslim edilmesi üzerinizdeki stresi biraz olsun azaltacaktır. Dostumuz eve geldiğinde anestezinin devam eden etkisinden dolayı sarhoş gibi olacaktır.

Kliniğimizde yapılan inhalasyon anestezi prosedürleri ile Güvenli Anestezi Koşulları sağlanırken, anestezi çıkışı hızlı ve sorunsuz gerçekleşmektedir.

Bu süreç içerisinde bir veya birkaç defa kusması normaldir. Dış uyarımların ve ışığın az olduğu rahat bir ortamda istirahate bırakılarak anestezinin vücuttan tamamen atılması istenir. Refleksler normale gelmeden su ve yiyecek verilmesi kesinlikle yanlıştır. Yutma refleksinin de zayıf olması, su ve yiyecek alımı sırasında nefes borusuna kaçma riskini doğurur.

Dişilerde kısmi kısırlaştırma olarak bir ovariumun bırakılması av ve aktif görev köpeklerinde uygun görülebilmektedir. Ancak ovarium kisti ve tümör gibi komplikasyonları beraberinde getirebileceği konusunda hasta sahibi bilgilendirilir.

İnsanlarda kanal bağlama olarak bilinen geri dönüşümlü kısırlaştırma, erkeklerde vazoktomi operasyonu ( spermlerin testislerden taşınmasını sağlayan vas deferens kanallarının kesilip bağlanması ),dişilerde tüp bağlama operasyonu ( yumurtayı ovariumlardan uterusa taşıyan fallopi kanallarının kesilip bağlanması ) kedi ve köpeklerde daha önce bahsettiğimiz sorunları çözmeyeceğinden veteriner hekimler tarafından tercih edilmez. Ancak son zamanlarda sokakta yaşayan kedi ve köpek dostlarımızda uygulanmaya başlanmıştır.

Dişi kedi ve köpeklerde hormon kullanılarak kızgınlığın bir süre önlenmesi mümkündür.

Hormon kullanımı, metabolizma üzerindeki olumsuz etkilerini ve sonrasında oluşan komplikasyonları çok iyi bilen Veteriner Hekimlerin tercih etmeyeceği bir yöntemdir. Pyometra ( rahim içinin irinle dolması ), ovarium kisti oluşumu gibi riskleri beraberinde getiren kontra hormon uygulamaları sonrasında yapılacak operasyonlar da dostumuzun hayatı için risk oluşturabilmektedir.

Gebelik durumunda zorunlu kalınmadıkça kısırlaştırma operasyonu tercih edilmemelidir. İstenmeyen gebeliğin sonlandırılması gibi bir zorunluluk hali varsa gebeliğin ilk dönemlerinde operasyon yapılması daha uygun olacaktır. Gebeliğin son dönemlerinde yapılan operasyonlar sonrasında hormonal sebeplerden dolayı psikolojik ve fizyolojik travma riski doğmaktadır.

Kızgınlık döneminde de kısırlaştırma operasyonu mecbur kalınmadıkça yapılmamalıdır. Kızgınlık döneminde rahim normal boyutunun bir kaç misli büyüyerek damarlı bir yapıya sahip olur. Bu dönemde yapılacak operasyonlar kanama riskini arttırabilmektedir. Ancak gelişmiş operasyon teknikleri sayesinde kanamasız operasyonlar bu dönemde de yapılabilmektedir.

Meme veya rahim tümörü tespit edildiğinde prosedür gereği tümör operasyonu kısırlaştırma operasyonuyla birlikte yapılır. Mevcut östrojen kaynağı olan rahim ve yumurtalıklar total olarak alınır. Amaç tümör oluşumunu ve gelişimini tetikleyen mekanizmayı ortadan kaldırmaktır. Operasyon sonucu alınan tümör patolojiye gönderilerek biyolojik düşmanımız hakkında bilgi edinir ve ilerisini daha rahat görebiliriz. Metastazik yapıda tümör ihtimalini göz ardı etmeksizin akciğer ve batın radyografisinin alınması her zaman büyük avantaj sağlamaktadır.

Operasyonların tekniği ve şartları ne olursa olsun operasyon sonrası ( post operatif ) bakım çok önemlidir. Erkeklerde yüzeysel bir operasyon olması nedeniyle antibiyotik süresi kısa tutulabilmekte hatta depo antibiyotik tercih edilebilmektedir. Ancak dişi dostlarımızda batın açıldığı için antibiyotik seçimi ve süresi çok daha önemlidir. Veteriner Hekiminizin belirleyeceği saatlerde 5-7 gün süreyle antibiyotik kullanımı aksatılmamalıdır. Dişilerde depo antibiyotik yeterli bir koruma sağlamayacağı için tercih edilmez. Sokak hayvanlarının kısırlaştırması sonrası post operatif bakım yükünden kurtulmak için depo antibiyotik yapılıp sokağa tekrar salındıklarını görmekteyiz. Bu uygulamanın onlar için risk doğurabileceğini ve doğru bir uygulama olmadığını bilmenizi isteriz.

Sevgili dostlarımız için vermiş olduğunuz kararın sağlıklı bir şekilde uygulanması sonrasında yeni bir hayat avantaj ve dezavantajlarıyla onları bekliyor olacaktır ;

Kısırlaştırma Operasyonunun Avantajları :

Hormonların etkisiyle oluşan davranış değişimleri ortadan kalkar,
Diğer hayvanlara karşı daha az agresif ve daha sakin olurlar, bu sayede diğer hayvanlardan geçebilecek viral enfeksiyon, bakteriyel enfeksiyon riskleri azalır.
Evine ve sahibine daha bağlı olurlar.
Belli kanser türlerine daha az yatkındırlar. Yumurtalık, rahim ve testis olmadığından bu organlarda tümör ve enfeksiyon oluşma riski de olmayacaktır.
Daha uzun yaşam süresine sahip olurlar.( Fazla kilo almamak kaydıyla)
Kızgınlık döneminde meydana gelen stresten buna bağlı olarak da vücut direncinin düşmesinden korunurlar.
Üremenin kontrol altına alınması sonucu daha fazla evsiz dostun sahiplendirilmesi sağlanmış olur.
Kızgınlık dönemlerinde oluşabilecek kazalardan , yaralanmalardan ve çiftleşme ile bulaşabilecek hastalıklardan korunurlar.
Kısırlaştırılmış dişiler doğum risklerinden de korunmuş olurlar (dar doğum kanalı , vücut yapısının küçük olması vb.).

Kısırlaştırma Operasyonunun Dezavantajları :

Operasyon sonrası post operatif bakımın iyi olmaması sonucu oluşabilecek komplikasyonlar dezavantajlı bir başlangıç sebebidir. Operasyonun başarısını post operatif bakımla desteklediğinizde tatsız sürprizlerle karşılaşmazsınız.
Eşeysel hormonların ortadan kalkması sonrasında metabolizma 1/3 hatta bazen yaşa bağlı olarak 2/3 oranında azalacaktır. Dostumuz daha az hareket etme isteği gösterecektir ve daha fazla uyuma eğilimindedir. Oyuna teşvik ederek günlük egzersiz yapmasını sağlayabilirsiniz.
Kısırlaştırılmış dostlarımızda hatalı ve rastgele besleme sonucu aşırı kilo alımı ve obezite söz konusudur. Veteriner Hekiminizin takibiyle uygun mamayı gramajında kullanarak kilo kontrolü yapmanız mümkündür.
Sindirilebilirliği düşük, magnezyum, fosfor oranı yüksek, ucuz mamalarla besleme sonucu idrar yollarında kristal oluşumu riski doğar. Özellikle erkek kedilerde FUS olarak bilinen kedi alt üriner sistem sendromu veya tıkanması hayati risk oluşturabilmektedir. Veteriner Hekiminizin tavsiye edeceği magnezyum, fosfor oranı düşük, biyoyararlanımı yüksek profesyonel mamalarla bu riski azaltarak ortadan kaldırabilirsiniz.