Kedi ve köpek dostlarımız hayatımızın belli dönemlerinde ortak yaşam alanlarımıza, evlerimize girerek ömürlerinin önemli bir bölümünü bizlerle paylaşırlar. Onlar çoğu zaman evin küçük sevimli fertleri olurken kimi zaman da güvenliğimizi sağlayan en iyi dostlarımız olarak hayatımıza renk katarlar. Onlarla bu güzel birlikteliğimiz sırasında yaşadıklarımız hafızalarımızın derinliklerine kaydedilir. Bu sevimli ve sadık dostlarımızın yaşam sürelerinin bizden kısa olması bir süre sonra kaçınılmaz ayrılığı beraberinde getirir. Ayrılık zamanının yaklaştığını hissettiğimizde birlikte yaşanan zamanın kayıtları hafızamızdan geri sarılarak gözümüzün önünde canlanmaya başlar. Minik dostumuzun terminal döneme girmesiyle birlikte ailenin diğer fertleri için de duygusal süreç başlar. Doğal koşullarda oluşan ayrılığı veya kısa geçiş dönemi sonrası ayrılığı kabullenmek bizler için daha kolay olabilmekte ancak bazı durumlarda bu sürecin uzaması dramatik sonuçları beraberinde getirmektedir.
Terminal sürecin uzaması ve bu sürecin dostumuz için ağrılı olması sizleri ve biz Veteriner Hekimleri bir karar aşamasına getirir. Geri dönüşümsüz olarak ölüm sürecine girmiş olduğundan emin olduğumuz hastamız için bu süreci kısaltma kararı olarak tanımladığımız Euthanasia ( Ötanazi ) sözcüğü Yunanca kökenlidir. Yunanca asıl sözcük: ευθανασία şeklindedir; -ευ, eu yani “iyi” ve θανατος, thanatos, yani “ölüm” den türemiştir. Buna göre yalın olarak sözcüğün anlamı “iyi ölüm”dür.
Ötanazi’nin Gereklilik Şartları
Sadece hasta sahibinin isteği doğrultusunda ötanazi işleminin gerçekleşmeyeceğini bilmenizi isteriz. Ötanazi isteğinizin Veteriner Hekiminiz tarafından onaylanması için veya ötanazi gerekliliğinin sizlere hekiminiz tarafından sunulması için bazı şartların oluşması gerekmektedir. Bu şartların oluşması durumunda Veteriner Hekimlerin hasta sahibini aydınlatma yükümlülüğü de ön plana çıkıyor.
Bir hastamızın ötanazi karar aşamasına gelmesi ani bir ağır yaralanma veya uzun bir hastalık süreci sonrası olabilir. Buradaki en önemli veri bizler için hayati öneme sahip organların geri dönüşümsüz olarak zarar görmesi ve görevini yapamadığı için dostumuzu ağrılı ve acılı terminal dönem sürecine sokmasıdır. Veteriner Hekimi olarak elimizdeki bu verileri tecrübelerimiz doğrultusunda değerlendirir, hasta sahibine gerekliliğini sunarız. Ancak hasta sahibinin isteği ve onayı doğrultusunda süreç başlayabilir.
Karar Verme Aşaması
Hasta sahibi olarak karar verme aşamasında bulunmak duygusal ve mantıksal çatışmaları da beraberinde getirir. Türk toplumunun yapısına baktığımızda duygusallıktan mantıksal düşünceye geçiş sürecinde zorlandığımızı görüyoruz. Bu yüzden ötanaziyi algılama şeklimiz çok farklı.. Hasta sahipleri karar aşamasında kendi iç dünyasında duygusal travmalara maruz kalıyor ve ötanazi kararı verdiğinde ölüm sebebinin sanki kendisi olacağını sanıyor.
Eğer tıbbi veriler olayın geri dönüşümsüz olduğunu bizlere açıkça gösteriyorsa ve dostumuz bu geçiş döneminde acı çekiyorsa sizin verdiğiniz mantıksal karar sadece dostunuzun acı çekme sürecini kısaltıyor olacaktır. Bu aşamada dostumuzun ölümüne değil, nasıl geçiş yapmasını istediğinize karar veriyorsunuz. Süreci belli olmayan Terminal Dönemi acı çekerek mi sonuçlandırsın yoksa rahat bir geçiş mi yapsın. Asıl olan nihai kararınız sadece bunu belirliyor olacaktır. Sizin vereceğiniz karar artık ayrılma zamanının geldiğini kabullenmenizi de gerektirecektir.
Duygusallıktan mantıksal düşünceye geçmeyi başarmış ülkelerde insanların bu karar aşamasını daha hızlı geçtiklerini görüyoruz. Ötanazi uygulaması Türk toplumu açısından değerlendirildiğinde ise, tıp ve hukuk dışında toplumun sosyal yapısı da önem kazanıyor. Türk toplumu gibi değer yargılarını dinden ve duygusallıktan arındırmanın güçleştiği toplumlarda ötanaziye sıcak bakılmıyor. Ötanazinin toplum tarafından kabullenilmesi için, öncelikle ötanaziye giden gerçeklerin topluma açık ve net bir şekilde anlatılması gerektiğini savunuyor uzmanlar.
Uygulama Aşaması
Duygusal dalgalanmalardan sonra dostumuz için en doğru kararın ötanazi olduğu sonucuna varıldığında uygulama prosedürleri başlayacaktır.
Bu prosedür hayatınızın belli bir süresini paylaştığınız dostunuzla vedalaşmak gibi duygusal bir süreci de kapsamaktadır. Bu süreci mümkün olduğu kadar kısa tutmam gerektiğini tecrübelerim sonucu öğrendim. Bu sürecin uzaması duygusal travmaların derinliğini arttırıyor ve ne kadar profesyonel yaklaşsak da bu duygu seli bizleri de alıp götürebiliyor. Sanırım bu aşamada sizlerden tek farkımız duygularımızı profesyonelce gizleyebilmeyi öğrenmemiz oluyor.
Kısa bir vedalaşma sürecinden sonra profesyonel uygulamanın en doğru şekilde yapılması için dostumuzun hazırlanması gerekiyor. Bu işlemler için hasta sahiplerini dışarıda uygun bir ortama alıyoruz. Hasta sahibinin yanında destek verecek birilerinin olması bu aşamada çok önemli olmaktadır.
Hayvan Hakları Yasası bu tip uygulamaları, gerekli olduğunda hayvanlara acı ve ağrı vermeden, uygun şartlarda Veteriner Hekimler tarafından yapılmasını kabul ediyor.
Profesyonel uygulama sırasında damardan verdiğimiz ilaç tüm sinir sistemini çok kısa sürede blokaja uğrattığı için ağrılarından kurtulan dostumuzun rahat geçişini sağlıyoruz. Tüm hayati fonksiyonlarının durması birkaç dakika sürüyor. Gerekli kontroller sonrasında tıbben ölümünden emin olduğumuz hastamızı hazırlayarak sahibine teslim ediyoruz. Bu aşamada hasta sahiplerimiz duygusal aşamadan kabullenme aşamasına geçiyorlar. Doğru olan kararı verdiklerini kısa sürede kabullenmeleri duygusal travmanın kalıcı etkilerini önlediğini düşünüyorum.
Çocuklara Durumun Açıklanması Nasıl Olmalı.?
Çocuklara durumun uygun bir şekilde anlatılması çok önemlidir. Durumun ifade şekline maksimum dikkat edilmeli ve çocuklara asla yalan söylenmemelidir. Uygun şekilde ifade edildiğinde çocuklar daha sağlıklı olarak duygusal yaklaşımlar geliştirebilecekler ve gelecekte bu tip kayıplarla daha iyi baş edeceklerdir. Aksi taktirde ilerde sözlerinize olan güvenlerini kaybedebilirler. Aynı zamanda dürüstlüğünüzle çizdiğiniz modellemeyi ileride çocuğunuzun davranış şekillerinde bulmanız kaçınılmaz olabilir.
Çocuğunuza ölüm olayını ve ötanazinin gerekliliğini anlatmada pediatri doktorundan profesyonel yardım alarak daha bilinçli bir yaklaşım yapmanızı öneririm. Çocuğunuz kaç yaşında olursa olsun insan beyni sürekli gelişme evresinde olduğu için yaşına uygun şekilde durumun ifade edilmesi gerekecektir.
Çocuklarda kendilerini bu durumdan sorumlu hissetme, suçlama eğilimi vardır. Ölüm sebebine yönelik gerçekleri en uygun yolu bularak anlatmak ebeveynler için zor bir görevdir ancak başarılı bir sunum çocuğunuzun olaya bakış açısını geliştirmesi için çok önemlidir. Çocuğunuzun tecrübeleri doğrultusunda gelişen hayal gücü sizin sevimli dostuna şans vermediğinizi düşünmesine sebep olabilir. Bu durumu anlamakta yetişkin birinin tecrübesine ihtiyacı olacaktır. Olaya yaklaşım tarzınız ve sunum şeklinizin başarısı kafasında oluşabilecek şüpheleri yok edecek, aynı zamanda ilerde karşılaşabileceği aynı durumları daha iyi muhakeme etme gücü kazandıracaktır.
Ötanazi asla kolay bir iş değildir. Veteriner Hekimler için de kolay olmadığını bilmenizi isteriz. Bizler profesyonel olarak bu işlem sırasında duygularımızı ön plana çıkaramayız. O an için sizlerle aramızdaki tek fark bu olur. Görev bizim için acılı ölüm sürecinin ( terminal dönemin ) kısaltılmasıdır. Ebeveyn olarak bu farkı çocuğunuza uygun şekilde ifade ettiğinizde biz Veteriner Hekimlere olan bakış açılarında da farklılık yaratacaksınız.
TARİH : 24.04.2024 Sevgili kızım MİRA’m için karaciğer kanseri nedeniyle operasyonda ÖTANAZİ kararı almak zorunda kaldım. Bu acı tecrübe bana ötanaziye farklı taraftan bakıp empatik görüş açısı sağladı.
Canım Kızım Mira’ya; Klinisyen hekimlik hayatım boyunca Siberian Husky alan hasta sahiplerime ” İyi Halt Ettiniz” derdim. Taa ki seni tanıyana kadar. Sen hayatıma Annen ile evlenince çeyiz gibi giriverdin. Önce beni kabullenmedin, üvey baba muamelesi yaptın bana. Ama seninle zaman geçirmeye başladıkça sen beni ben de seni tanımaya başladım. Senin güzelliklerini keşfettikçe ırkına karşı haksızlık yaptığımı hatta ırkçılık yaptığımı anladım. Düşündüğümün tam aksine her dediğimi anlıyor ve çoğu zaman zekanla beni şaşırtıyordun. Her zaman dengeli ve pozitif enerjinle hayatımıza renk kattın. Bu sefer seni hayatta tutamadığım için çok üzgünüm.
Henüz Yorum Yok